Aannames, een vals gevoel van zekerheid

Inleiding

Aannames, een veel voorkomend thema in mijn (wandel)coachpraktijk. Want, zeg nou zelf: hoe vaak nemen we aan, dat we de gedachten en motieven van anderen begrijpen? We doen het allemaal……maar ben jij je er ook van bewust dat ze je heel vaak een vals gevoel van zekerheid geven? Ben jij je eigenlijk wel bewust van de potentiële gevaren? In dit (blog)artikel duiken we in de wereld van aannames, de valkuilen waar we vaak in stappen, en hoe we dit valse gevoel van zekerheid kunnen doorbreken voor meer helderheid in onze communicatie en hierdoor sterkere en gezondere relaties. Hierbij duiken we zowel in de aannames die we maken over de ander of de wereld om ons heen, alsook in de aannames die we maken over onszelf. En natuurlijk deel ik weer een persoonlijk voorbeeld uit mijn eigen leven met jullie.

Laten we beginnen bij het begin: wat zijn aannames?

Aannames zijn de ideeën, overtuigingen of veronderstellingen die we maken over onszelf, anderen of de wereld om ons heen, zonder voldoende bewijs of feitelijke informatie. Het doen van aannames kan nuttig zijn omdat ze ons helpen snel beslissingen te nemen, maar ze kunnen ook leiden tot vervelende misverstanden, conflicten en verkeerde interpretaties als ze niet worden gecheckt. Hierbij kunnen ze variëren van alledaagse aannames, zoals het aannemen dat een vriend(in) op tijd zal zijn, tot diepere en meer complexe aannames over bijvoorbeeld iemands karakter, bedoelingen of kunnen.

Waarom doen we aannames?

Het maken van aannames is een natuurlijk en menselijk proces, dat komt door de manier waarop onze hersenen informatie verwerken. Onze hersenen zijn geprogrammeerd om snel beslissingen te nemen om te overleven. Aannames stellen ons in staat om snel situaties te interpreteren, zonder elk detail grondig te overwegen. Het constant analyseren van alle informatie om tot een beslissing te komen, zou te tijdrovend en intensief zijn. Het stelt ons in staat om mentale energie te besparen. Bovendien hebben we niet altijd toegang tot alle informatie die we nodig hebben. Aannames vullen vaak het gebrek van onze kennis aan, zodat we beslissingen kunnen nemen en actie kunnen ondernemen.

Onze eerdere ervaringen vormen hierbij de basis voor aannames. Patroonherkenning stelt ons in staat om snel situaties te identificeren en te reageren op basis van vergelijkbare ervaringen uit het verleden. Daarnaast beïnvloeden onze cultuur, opvoeding en sociale omgeving de manier waarop we de wereld waarnemen. Aannames worden bovendien gevormd door onze sociale normen en verwachtingen. En dan is er ook nog onze psychologische behoefte aan zekerheid. Aannames bieden een gevoel van zekerheid, zelfs als deze ongegrond is. Het idee van onzekerheid kan voor sommigen oncomfortabel zijn, dus we vullen vaak het gebrek aan kennis in met veronderstellingen om een gevoel van controle te behouden.

Potentiële gevaren

Hoewel aannames vaak nuttig zijn en ons helpen om snel te schakelen in het dagelijks leven, is het tegelijkertijd essentieel om ons ook bewust te zijn van de potentiële valkuilen. Want ze bieden heel vaak een vals gevoel van zekerheid, omdat ze gebaseerd zijn op onvolledige of onjuiste informatie. Ongegronde aannames kunnen dan ook leiden tot verschillende gevaren en problemen, zowel op persoonlijk als op interpersoonlijk niveau. Het is belangrijk om je daar goed bewust van te zijn en actief te werken aan het herkennen verminderen van (ongegronde) aannames.

Waarom zijn aannames een vals gevoel van zekerheid?

• Misverstanden en onzekerheid: Aannames, vaak gemaakt vanuit een gebrek aan informatie en uit angst voor onzekerheid, leiden tot misinterpretaties en dienen als een manier om onze angst voor het onbekende te verminderen door een schijnbaar helder beeld van de situatie te bieden.
• Cognitieve vooroordelen: We hebben de neiging om informatie te kiezen die onze bestaande overtuigingen ondersteunt en negeren wat daartegen ingaat.
• Comfort met bekende patronen en gemakzucht: Het volgen van bekende patronen en het maken van aannames kost minder energie dan het kritisch evalueren van elke situatie.
• Vooroordelen en stereotypen: Aannames kunnen vooroordelen en stereotypen voeden, wat kan leiden tot discriminatie en ongelijkheid.
• Communicatieproblemen: Ongefundeerde aannames veroorzaken vaak miscommunicatie en conflicten.
• Gemiste kansen en gebrek aan diversiteit: Door verkeerde aannames kunnen mogelijkheden en nieuwe perspectieven over het hoofd gezien worden, wat diversiteit in denken vermindert.
• Relatie- en groeibeperkingen: Aannames kunnen relaties schaden, persoonlijke groei belemmeren en empathie verminderen.
• Zelfvervullende voorspellingen en innovatiebelemmering: Negatieve aannames kunnen leiden tot zelfvervullende negativiteit en beperken de ruimte voor innovatie.

Zoals je ziet is het doen van (ongegronde) aannames dus eigenlijk levensgevaarlijk! Aannames geven ons een vals gevoel van zekerheid, wat kan leiden tot beslissingen en acties die niet gebaseerd zijn op de werkelijke feiten, met alle vervelende gevolgen van dien. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de aannames over onszelf. 

Aannames over onszelf

Beperkende aannames over onszelf zijn overtuigingen die je potentieel beperken en je kunnen weerhouden van groei en succes. *Verderop in dit artikel geef ik je een voorbeeld van een zeer beperkende aanname die ik destijds had over mezelf: “Ik ben niet slim genoeg.”

Deze aanname “ik ben niet slim genoeg” kan iemand er namelijk van weerhouden om vragen te stellen (doorvragen) voor meer duidelijkheid. Bovendien kan het iemand ervan weerhouden om nieuwe uitdagingen aan te gaan of zichzelf intellectueel uit te dagen. 

Natuurlijk zijn er nog veel meer beperkende aannames mogelijk over onszelf, maar dat komt niet ten goede aan het doel van dit artikel, en zeker niet aan de lengte.

Het identificeren en uitdagen van deze beperkende aannames over onszelf is een belangrijk onderdeel van persoonlijke groei en ontwikkeling. Het stelt mensen in staat om meer zelfbewustzijn te creëren en hun potentieel vollediger te benutten. Zelfreflectie is hierbij de sleutel tot het ontrafelen van aannames die we over onszelf maken. 

*Mijn eigen aannames

Ik kan me nog heel goed een beoordelingsgesprek herinneren van heel lang geleden, in mijn voormalige werk als directiesecretaresse. Mijn baas zei toen al dat ik moest oppassen met het doen van aannames……… ALTIJD NAVRAGEN, NOOIT AANNEMEN (ezelsbruggetje = ANNA)!
Ik moest veel meer vragen stellen, om fouten en misverstanden te voorkomen, zei hij. Inmiddels weet ik dat mijn aannames van toen alles te maken hadden met een zeer beperkende aanname over mezelf. Ik was er destijds namelijk van overtuigd, dat ik als ‘niet slim genoeg’ gezien zou worden als ik niet gelijk zou begrijpen wat de ander precies bedoelde en aanvullende vragen zou stellen voor meer duidelijkheid.

Nu weet ik dat het juist andersom is. Het niet stellen van aanvullende vragen (doorvragen) zorgt voor fouten en misverstanden en is dus per definitie ‘niet slim’. Helaas heeft de opbouwende feedback van mijn toenmalige baas niet kunnen voorkomen dat ik op enig moment zwaar overspannen thuis kwam te zitten. Achteraf gezien was mijn overspannenheid een belangrijk omslagpunt in mijn leven. Mede dankzij Lifecoaching heb ik de moed gehad om een gezondere relatie met mijn eigen gedachten te ontwikkelen.

Conclusie

Het vermogen om ons meer bewust te zijn van onze aannames, ze kritisch te evalueren en ze indien nodig aan te passen, is noodzakelijk voor het ontrafelen van aannames. Dit proces staat beter bekend als zelfreflectie, en kan leiden tot een dieper begrip van onszelf én van de ander. Zelfreflectie is bij Coaching in Green een zeer belangrijk en steeds terugkerend aspect in het coachtraject. Daarnaast wordt bij het ontmaskeren van aannames gewerkt aan het uitdagen van beperkende overtuigingen en het ontwikkelen van vaardigheden voor een effectieve en open communicatie en het stellen van vragen (doorvragen).

Leerdoelen

Door te werken aan deze leerdoelen kunnen cliënten hun vermogen vergroten om bewust en effectief om te gaan met aannames. Wat het oplevert is dat mijn cliënten zichzelf en anderen beter begrijpen en hun persoonlijke en professionele relaties verbeteren. Met behulp van coaching is het mogelijk om een meer open en empathische benadering ontwikkelen, wie wil dat nou niet?

Ben of ken jij iemand die regelmatig (ongegronde) aannames doet? En wil jij leren hoe je jouw aannames kunt herkennen en aanpakken? Dan nodig ik je graag uit voor een gratis en vrijblijvende kennismaking in mijn (wandel)coachpraktijk. Al wandelend in de natuur gaan we samen aan de slag om jouw aannames te ontmaskeren. 

TIP

Speciaal voor wie zichzelf herkent in bovenstaande tekst, hebben wij een paar coachprogramma’s ontwikkeld die mogelijk aansluiten bij jouw behoefte aan persoonlijke ontwikkeling. Neem gerust een kijkje.

Coachprogramma ‘Vergroot je zelfkennis’
Coachprogramma ‘Rust en Balans’
Coachprogramma ‘Gevoelens uiten’

Meer lezen?

In het verlengde van dit thema heb ik meerdere (blog)artikelen geschreven, neem gerust ook een kijkje op mijn persoonlijke blogpagina.

• Tips voor partners bij het omgaan met een binnenvetter
• Verbindende communicatie is goed voor de relatie
• Omgaan met mensen die je (ver)oordelen
• Eerste hulp voor de binnenvetter
• Communiceren kan je leren!
• Ben jij ook wel eens te snel met oordelen?
• Omgaan met mensen die je (ver)oordelen

Laten we samen kijken hoe ik je verder kan helpen; zet vandaag die eerste stap!

Lifecoaching

In 2012 kwam Lifecoaching op mijn pad. Lifecoaching heeft mij zoveel gebracht, ik heb zoveel geleerd over mezelf én over mijn medemens. Lifecoaching heeft mij geleerd meer inzicht te krijgen in mezelf (zelfkennis): Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Mijn kwaliteiten en mijn valkuilen. Mijn kernwaarden (dat wat ik belangrijk vind). Hoe ik mezelf zie versus hoe anderen mij zien. Mijn behoeften en verlangens. Het herkennen en bewaken van mijn grenzen. Mijn visie, passie, missie. Handvatten voor zelfreflectie (inzicht in eigen gedachten, gevoelens, gedrag en het gevolg hiervan). En nog heel veel meer. Ik heb geleerd om vaker stil te staan bij mezelf, contact te maken met mijn binnenste, met mijn gedachten en gevoelens. En met de woorden die daarbij horen. Tot op de dag van vandaag ben ik dankbaar voor alle inzichten en handvatten die lifecoaching mij heeft gegeven.

Mede dankzij Lifecoaching heb ik de moed gehad om mezelf om te scholen, van (overspannen) directiesecretaresse naar lifecoach. Nu, bijna 10 jaar later heb ik een eigen (wandel)coachpraktijk ‘Coaching in Green’. Ik heb van mijn zwakte mijn kracht gemaakt. Al wandelend buiten in de vrije natuur of het park om de hoek, begeleid ik mijn klanten tijdens de reis van hun leven, wanneer ze zelf de weg even kwijt zijn.