Ken jij het verschil tussen helpen en pleasen?

In mijn coachpraktijk kom ik regelmatig mensen tegen die veel stress ervaren als gevolg van hun neiging om iedereen altijd maar zoveel mogelijk tevreden te houden en te pleasen. Zelf ben ik van huis uit ook altijd een echte pleaser geweest, dus een zeer herkenbaar en persoonlijk thema. 10 jaar heb ik erover gedaan om te komen waar ik nu ben. Van overspannen directiesecretaresse naar lifecoach met een eigen (wandel)coachpraktijk. Graag deel ik in deze blog een aantal belangrijke persoonlijke inzichten en lessen die lifecoaching mij geleeerd heeft op het gebied van pleasegedrag. Want, zo lang als het bij mij heeft geduurd om deze lessen te leren, hoeft het bij jou niet te duren.

Altijd goed willen doen

Het lijkt in eerste instantie zo’n mooie eigenschap ‘het altijd goed willen doen’. Maar toen wist ik nog niet dat pleasen en pleasegedrag bijna altijd ten koste gaat van je eigen geluk en groei. Nu weet ik dat het gewoon écht een illusie is, dat je iedereen altijd maar tevreden kunt houden. Hoe goed je het ook probeert! Een hele mooie en toepasselijke term in dit kader is ook wel ‘sociaal perfectionisme’. Het is een andere vorm van perfectionisme: niet gericht op kwaliteit of accuratesse, maar gericht op de relatie. Bij sociaal perfectionisme cijfer je jezelf weg. Je stopt jouw eigen behoeften en gevoelens in de koelkast en je bent voortdurend bezig om het voor iedereen altijd maar zo goed mogelijk te doen. Herken je dat?

Altijd aanpassen 

Als pleaser was ik áltijd bezig (overigens geheel onbewust) om mezelf aan te passen aan alles en iedereen. Wat ik toen nog niet wist, is dat ik me hierdoor eigenlijk altijd gedroeg als iemand die ik niet was. Wat overigens geen enkel probleem hoeft te zijn als je dit zo nu en dan doet. Maar als je jezelf continu aanpast, dan betaal je hier op de lange termijn een hoge prijs voor! Je geeft dan als het ware de leiding uit handen. Hierdoor raak je steeds verder verwijderd van je eigen normen, waarden en verlangens en verlies je op den duur het contact met jezelf. Met dat wat belangrijk is voor jou. Je raakt jezelf kwijt. 

Gevolgen pleasegedrag 

Zo ervaarde ik mijn leven 10 jaar geleden vaak als onbevredigend, dienstbaar en zelfopofferend. Ik liet mijn leven vooral bepalen door plicht-, schuld- en schaamtegevoelens en een dwingend verantwoordelijkheidsgevoel voor anderen. Overigens had ik toen zelf geen enkel idee dat deze gevoelens het gevolg waren van mijn eigen pleasegedrag. Laat staan dat ik me ervan bewust was, dat ik als pleaser door het leven ging. 

Pleasen: herken het gedrag

• Een pleaser is altijd maar bezig met leuk, lief en aardig gevonden worden. Hierbij gaat hij/zij bewust situaties en uitspraken uit de weg, die ervoor kunnen zorgen dat ze niet leuk gevonden worden (conflict vermijdend gedrag).
• Een pleaser vergelijkt zichzelf vaak met anderen. Het doel is om net zo ‘perfect’ te worden als de ander. Hierbij kijkt hij/zij alleen naar de hoogtepunten van die ander. Hij/zij ziet niet dat de ander ook fouten maakt en zwakheden heeft.
• Een pleaser is altijd bezig met wat de ander van hem/haar vindt en met wat (hij/zij denkt dat) de ander van hem/haar verwacht. 
• Een pleaser is geneigd zich altijd en overal voor te verontschuldigen. Het woordje ‘sorry’ wordt dagelijks veelvuldig gebruikt, zelfs wanneer het niet zijn/haar schuld is
• Een pleaser vindt het moeilijk om tijd en ruimte van de ander op te eisen en praat meestal vlug en met zachte stem. 
• Een pleaser is altijd op zoek naar goedkeuring van de ander. Gevolg hiervan is dat hij/zij vaak gelijk reageert wanneer iemand iets van hem/haar wil. 
• Een pleaser past zichzelf vaak aan anderen aan, ook als hij/zij daarmee over zijn eigen grenzen gaat. 
• Een pleaser stelt de mening of het gevoel van de ander boven die van zichzelf. 

Angst

Lifecoaching heeft mij geleerd dat angst een van de belangrijkste oorzaken is van pleasegedrag. Dat zit zo: Wij mensen zijn sociale wezens, die bij een groep willen horen. Sociale uitsluiting is onze grote angst, dat zit ingebakken. In de prehistorie betekende het als je verstoten werd uit de groep, dat je overlevingskansen sterk afnamen. Dit is waarom wij vandaag de dag nog steeds zo bang zijn voor sociale uitsluiting. Bij op angst gebaseerde beslissingen gedragen we ons impulsief, gebaseerd op dit oeroude instinct. Pleasen is dus eigenlijk een impulsieve impuls.  

Wat helpt bij het anders omgaan met deze instinctieve impuls is om je ervan bewust te zijn dat er een groot verschil is tussen helpen en pleasen. Helpen doe je altijd vanuit je eigen wil, pleasen doe je vaak uit angst. Check daarom altijd even voordat je ja zegt, of dat je iets doet omdat je écht wilt helpen, of omdat de ander het wil? Doe je iets omdat je je anders schuldig of gespannen voelt? Of ben je misschien bang voor de gevolgen? Want dan ben je waarschijnlijk aan het pleasen, in plaats van aan het helpen. Wanneer je je meer bewust bent van dit belangrijke verschil, dan maak je betere keuzes voor jezelf. 

Egoïstisch 

Veel pleasers zijn bang om egoïstisch gevonden te worden, als zij zichzelf op de eerste plaats zetten. Pleasers zijn over het algemeen vaak zo helpend en dienstbaar naar de ander, dat ze er zelf op enig moment aan onderdoor gaan. Zo’n 10 jaar geleden ging ik zelf (bijna) ten onder aan mijn eigen dienstbaarheid. Ik raakte zwaar overspannen in mijn toenmalige werk als directiesecretaresse. Inmiddels weet ik, dat zelfs al zet ik mezelf op de eerste plaats, ik nog steeds hetzelfde vriendelijke en aardige karakter heb. Echte egoïstische mensen zouden er namelijk niet eens over nadenken of ze wel of niet egoïstisch zijn. Het gaat erom dat je zelf weet dat je geen egoïst bent.

Verantwoordelijkheid

Pleasegedrag zit diep geworteld en wordt vaak doorgegeven van generatie op generatie. Vaak identificeren ouders van pleasers zich met het concept ‘goed-zijn’. Zo hebben zij dit immers vaak zelf ook weer van hun ouders meegekregen. Deze ouders hebben meestal niet geleerd hoe ze vanuit authenticiteit aanwezig kunnen zijn. Met als gevolg dat zij deze authenticiteit ook niet kunnen uitdragen aan hun kinderen. En zo kan dit generaties lang doorwerken. Ik wil hier zeker niet de ouders de schuld geven. Zij zijn zich hier meestal helemaal niet eens van bewust; het is grotendeels een onbewust proces. In deze blog wil ik het júist hebben over jouw eigen verantwoordelijkheid. Jij bent verantwoordelijk voor jouw eigen handelen en je mag zelf in actie komen om dit patroon te doorbreken en je leven op een positieve manier te veranderen. 

Authentiek

Als er een inzicht is m.b.t. pleasen dat ik nog graag met jullie wil delen is het wel deze: Wij mensen houden van échte mensen. Mensen die zichzelf durven te zijn (authentiek). Van mensen die voor hun mening durven uit te komen en weten wat ze willen. Van mensen die uitspreken waar ze behoefte aan hebben en die als het nodig is hun grenzen aangeven. Ga maar eens na bij jezelf: Welke mensen inspireren jou? En waarom? Waarschijnlijk precies om bovengenoemde redenen. 

Doordat je je als pleaser niet authentiek gedraagt, verzamel je (onbewust) mensen om je heen die niet echt bij je passen. En omdat jij toch geen eigen mening hebt en alles goed vindt, hoeven ze met jou ook geen rekening te houden. Dit heeft tot gevolg dat deze ‘vrienden’ voor je het weet, misbruik maken van jouw goedheid en jij over je heen laat lopen. Wat mij betreft is dit géén gelijkwaardige vriendschap. Ik wil me in ieder geval liever omringen met mensen waarbij ik vooral wél mezelf kan zijn. Met mensen die respect hebben voor mijn eigen mening en mijn eigen gevoelens, net als dat ik respect heb voor hun mening en gevoelens. 

Échte vrienden, willen weten wie je bent, wat je wil en wat je voelt. Door jezelf wat meer open te stellen, kunnen mensen je beter leren kennen. En als dan blijkt dat wie jij bent en waar jij voor staat niet bij hun past, jammer dan! Door dicht bij jezelf te blijven en jezelf niet anders voor te doen dan je bent, verzamel je automatisch mensen om je heen die wél bij je passen. Stop met het jezelf anders voordoen dan je bent. Stop met het jezelf wegcijferen. Stop met pleasen. Het scheelt je zoveel energie!

Handleiding 

Een ander persoonlijk inzicht m.b.t. pleasen is dat het aangeven van je grenzen allesbehalve onaardig is. Door tijdig je grenzen aan te geven, laat jij namelijk zien dat je jezelf respecteert. Zie het als een soort handleiding. Het aangeven van je grenzen is júist bedoeld om de ander duidelijk te maken, hoe ze het beste met jou om kunnen gaan. Die ander kan immers niet ruiken waar jouw grenzen liggen. Onduidelijke grenzen zorgen voor onduidelijke communicatie. Onduidelijke communicatie zorgt voor moeizame vriendschappen en samenwerkingen. En ja, het aangeven van je grenzen zorgt ook wel eens voor wat opschudding. Toch zijn alle partijen op de lange termijn beter af als je duidelijk je grenzen aangeeft. Hiermee geef je immers de ander de kans om zich aan te passen en te verbeteren.

Persoonlijke ontwikkeling

Een belangrijke voorwaarde bij het aangeven van grenzen, is dat je allereerst vriendjes bent met jezelf en jezelf goed kent. Vanuit zelfliefde, zelfacceptatie, zelfwaardering en zelfvertrouwen kan je namelijk veel beter weerstand bieden aan mensen die over je grens heen gaan. Ontwikkel jezelf. Investeer in persoonlijke ontwikkeling. Begin bij het begin: vergroot je zelfkennis, het is de basis voor persoonlijke groei. Wie zichzelf kent, weet welke richting hij op wil, wat zijn sterke en zwakke punten zijn, wat hij belangrijk vindt (en wat niet) en kent zijn blinde vlekken. Door zelfkennis ben je beter in staat om je eigen pad te volgen en ben je minder afhankelijk van wat anderen willen. Lifecoaching kan je daarbij helpen. 

Tip: Speciaal voor wie zijn zelfkennis wil vergroten heb ik een coachprogramma ontwikkeld ‘vergroot je zelfkennis’. Neem gerust een kijkje.

Tot slot

Zo hee, deze blog kwam wel heel makkelijk uit mijn pen (toetsenbord). Het is dan ook een zeer herkenbaar thema, zowel persoonlijk alsook vanuit mijn coachpraktijk. Zoals eerder gezegd, heb ik er zelf 10 jaar over gedaan om te komen waar ik nu ben. Van ervaringsdeskundige naar kennisdeskundige.
Als outdoor lifecoach & wandelcoach kan ik je helpen dit proces sneller te doorlopen. Herken jij jezelf in mijn verhaal? En ben je benieuwd of lifecoaching iets voor jou is? Ik nodig je graag uit voor een gratis en vrijblijvende kennismakingswandeling. Mijn praktijkruimte is de natuur, de allermooiste werkplek die ik me kan bedenken. Laten we samen kijken wat ik voor jou kan betekenen. In het geval je iemand anders herkent in dit verhaal, stuur hem/haar dan vooral dit artikel door. 

Meer lezen? In het verlengde van dit thema heb ik meerdere meerdere blogs geschreven:

• Grenzen stellen, grenzen houden!
• Heb jij het gevoel ook zoveel te moeten?
• De eerste stap bij stressklachten
• Care Yourself!

Is bovenstaande herkenbaar voor jou? Heb je aanvullende tips of wil je reageren? Laat dan onderaan deze blog een reactie achter.

Laten we samen kijken hoe ik je verder kan helpen; zet vandaag die eerste stap!

Lifecoaching

In 2012 kwam Lifecoaching op mijn pad. Lifecoaching heeft mij zoveel gebracht, ik heb zoveel geleerd over mezelf én over mijn medemens. Lifecoaching heeft mij geleerd meer inzicht te krijgen in mezelf (zelfkennis): Wie ben ik? Wat wil ik? Wat kan ik? Mijn kwaliteiten en mijn valkuilen. Mijn kernwaarden (dat wat ik belangrijk vind). Hoe ik mezelf zie versus hoe anderen mij zien. Mijn behoeften en verlangens. Het herkennen en bewaken van mijn grenzen. Mijn visie, passie, missie. Handvatten voor zelfreflectie (inzicht in eigen gedachten, gevoelens, gedrag en het gevolg hiervan). En nog heel veel meer. Ik heb geleerd om vaker stil te staan bij mezelf, contact te maken met mijn binnenste, met mijn gedachten en gevoelens. En met de woorden die daarbij horen. Tot op de dag van vandaag ben ik dankbaar voor alle inzichten en handvatten die lifecoaching mij heeft gegeven.

Mede dankzij Lifecoaching heb ik de moed gehad om mezelf om te scholen, van (overspannen) directiesecretaresse naar lifecoach. Nu, ruim 10 jaar later heb ik een eigen (wandel)coachpraktijk ‘Coaching in Green’. Ik heb van mijn zwakte mijn kracht gemaakt. Al wandelend buiten in de vrije natuur of het park om de hoek, begeleid ik mijn klanten tijdens de reis van hun leven, wanneer ze zelf de weg even kwijt zijn.